Οι πολιτικές ευθύνες για την οικονομική κρίση

Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ

Το σοκ από τα οδυνηρά μέτρα περικοπών φαίνεται ότι προσωρινά έχει παγώσει τη συζήτηση για το τι μας έφερε στο σημείο αυτό.
Η όποια αναζήτηση ευθυνών θα περιοριστεί στην αλλοίωση των στατιστικών στοιχείων, την αύξηση του δημόσιου χρέους και τη διαμάχη για το αν η διερεύνηση θα έχει αφετηρία το 2004 ή το 1980.

Μια οικονομία με ημερομηνία λήξης...

Αυτό όμως που έφερε την Ελλάδα σε πολύ δυσκολότερη θέση από άλλες χώρες, δεν είναι μόνο το δημοσιονομικό πρόβλημα, αλλά και η κατάσταση της «πραγματικής οικονομίας».

Με συναίνεση όλων των κυβερνήσεων της τελευταίας 15ετίας και με ευρύτατη κοινωνική αποδοχή, είχε οικοδομηθεί μια ανάπτυξη σχεδόν χωρίς παραγωγικό αντίκρισμα, βασισμένη στην αέναη διόγκωση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Η τελευταία τροφοδοτήθηκε:

*Με εύκολο χρήμα από χρηματιστήριο, αξίες ακινήτων, μαύρη εργασία μεταναστών, αδιαφάνεια στα δημόσια έργα και τις προμήθειες του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

*Με υπερχρέωση των πολιτών στις τράπεζες.

*Τελικά, με περαιτέρω υπερδιόγκωση του δημόσιου χρέους.

Γύρω από επιλογές όπως τα Μεγάλα Εργα ως αυτοσκοπός, οι Ολυμπιακοί του 2004, οι παράλογοι εξοπλισμοί και ο οικοδομικός οργασμός, οικοδομήθηκε μια ολόκληρη οικονομία με ημερομηνία λήξης, την κατάρρευση της οποίας πληρώνουμε ήδη πανάκριβα. Σε συνθήκες πολυετούς ανάπτυξης με ρυθμούς της τάξης του 4%, αγνοήθηκε ακόμη και η ανάγκη για φορολόγηση των ευνοημένων της εποχής, ώστε να συγκρατηθεί τουλάχιστον σε λογικά επίπεδα το δημόσιο χρέος. Αντίθετα μάλιστα, φαίνεται ότι επί Ν.Δ. χαλάρωσαν μέχρι και οι «τρέχοντες» φορολογικοί έλεγχοι.

Παράπλευρες απώλειες ήταν η απαξίωση των συλλογικών αγαθών, η επικράτηση του καταναλωτισμού και η περιθωριοποίηση όσων «δεν έχουν», τα κύματα ακρίβειας, η επέκταση της διαφθοράς. Χειρότερο ίσως από όλα ήταν η άτυπη σύνδεση της ποιότητας ζωής με την αγοραστική δύναμη, στοιχείο που δημιουργεί κοινωνικούς αποκλεισμούς και που σε συνθήκες λιτότητας απειλεί να μας κάνει διπλά φτωχούς.

...Και μια ιδιότυπη ομηρεία

Τώρα που η ιδιωτική κατανάλωση προσγειώνεται ανώμαλα, η κατάρρευση του οικονομικού αυτού μοντέλου απειλεί να πλήξει την οικονομία ακόμη πιο καίρια από ό,τι το έλλειμμα και τα spread. Το απότομο «ξεφούσκωμα» της σημερινής οικονομίας υπηρεσιών, με τη μείωση της αγοραστικής δύναμης της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών, οδηγεί σε εκρηκτικό σημείο όχι μόνο την ανεργία και την ύφεση, αλλά και το ίδιο το δημόσιο έλλειμμα το οποίο τα μέτρα λιτότητας επιχειρούν να περιορίσουν.

Η ελληνική κοινωνία είναι σήμερα όμηρος των συνεπειών μιας πολιτικής που ακολούθησαν με συνέπεια και τα δύο μεγάλα κόμματα, τόσο κατά την άσκηση της εξουσίας, όσο και από τα έδρανα της αντιπολίτευσης. Συμμέτοχος υπήρξε ώς ένα βαθμό και η Αριστερά, που ουσιαστικά περιορίστηκε να διεκδικεί μεγαλύτερο εκδημοκρατισμό της κατανάλωσης. Είναι όμως απολύτως βέβαιο ότι καμιά κοινοβουλευτική φωνή δεν θα ζητήσει πολιτικές ευθύνες για όλα αυτά, καθώς η ευθύνη διαχέεται στο σύνολο του πεντακομματικού συστήματος που ελέγχει την πολιτική ζωή και το δημόσιο διάλογο.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι επισημαίναμε επίμονα το αδιέξοδο ήδη από το 2003, όμως η τωρινή επιβεβαίωση έχει οδυνηρή γεύση. Ζητούμενο είναι πλέον να βάλουμε την οικονομία σε άλλη βάση, με ένα συνολικό σχέδιο εξόδου από την κρίση που θα οικοδομεί ταυτόχρονες απαντήσεις για την οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική διάσταση. Μπορεί όμως το πολιτικό σύστημα που μας έφερε στο σημείο αυτό, να σχεδιάσει και να προωθήσει μια τέτοια διέξοδο;


Ο Γ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ είναι μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων.