Δευτέρα, δεκαεπτά Μαίου, επτά μμ. στο ΠΚ Νέας Πεντέλης

Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ

1. Προέλευση και όνομα
Τα διαβρωμένα κομμάτια από μπρούτζο που βρέθηκαν το 1900 από Σύμιους σφουγγαράδες στο ναυάγιο, μεγάλου ρωμαϊκού εμπορικού πλοίου, στον όρμο ποταμός των Αντικυθήρων και ανελκύστηκαν το 1901, ονομάστηκαν Μηχανισμός των Αντικυθήρων.
2. Τι είναι ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων
Μετά από πολύχρονες μελέτες πολλών επιστημόνων , είναι πλέον εδραιωμένη η πεποίθηση ότι πρόκειται για τον αρχαιότερο γνωστό αστρονομικό και ημερολογιακό μηχανικό υπολογιστή. Τα τρία μεγαλύτερα θραύσματα εκτίθενται στην συλλογή χαλκών του Εθνικού Αρχαιολογικού μουσείου ενώ τα 79 μικρότερα φυλάσσονται στην χαλκοθήκη του μουσείου.
3. Από τι αποτελείται ο μηχανισμός
Ο μηχανισμός αποτελείται από μηχανικά μέρη , γρανάζια, κλίμακες , άξονες και δείκτες. Εκτός από αυτά ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό του είναι οι επιγραφές που είναι χαραγμένες στην επιφάνεια του και αποτελούν ένα είδος εγχειρίδιου χρήσης.
4. Πώς λειτουργεί ο μηχανισμός
Η περιστροφή από τον χρήστη μίας χειροκίνητης λαβής κινεί ταυτόχρονα όλους του δείκτες μέσω γραναζιών και των αξόνων που τους συνδέουν. Έτσι αν επιλεγεί μια ημερομηνία στην μπροστινή κλίμακα των 365 ημερών , με δυνατότητα ρύθμισης για μία επιπλέον μέρα κάθε τέσσερα έτη, οι υπόλοιποι δείκτες θα δώσουν όλες τις διαθέσιμες αστρονομικές πληροφορίες για την ημερομηνία αυτή. Αντιστρόφως , ο χρήστης μπορεί να φέρει έναν δείκτη σε κάποιο αστρονομικό φαινόμενο και κατόπιν να δει σε ποια ημερομηνία αυτό θα συμβεί.
5. Τι δείχνει ο μηχανισμός
Στην εμπρόσθια όψη υπάρχουν δύο κυκλικές κλίμακες που η μια είναι το Αιγυπτιακό ημερολόγιο των 365 ημερών, η άλλη δε το ζωδιακό κύκλο με την Ελληνική ονομασία των Ζωδίων. Δύο περιστρεφόμενοι δείκτες της σελήνης και του ήλιου μας δείχνουν την θέση αυτών των ουράνιων σωμάτων στον ζωδιακό και στο ημερολόγιο. Για την σελήνη μάλιστα μια περιστρεφόμενη σφαίρα μας δείχνει και τις φάσεις της. Στην πίσω όψη του μηχανισμού υπάρχουν δύο μεγάλες σπείρες, στην πάνω σπείρα έχουμε τους 235 μήνες του Μετωνικού ημερολογίου σημειωμένους με την Κορινθιακή ονομασία των μηνών. Δύο επίσης μικρότεροι δείκτες μας δείχνουν τον κύκλο του Καλλίπου 4x235 μήνες και ένας κύκλος των 4 ετών των Πανελληνίων αγώνων. Η κάτω σπείρα μας δείχνει τον κύκλο του Σάρου με τις προγνώσεις των Σεληνιακών και Ηλιακών εκλείψεων των 223 μηνών. Επίσης ένας μικρότερο δείκτης μας δίνει τον κύκλο του Εξελιγμού που είναι 3x223 μήνες.
6. Πότε και από ποιόν κατασκευάστηκε ο Μηχανισμός
Εκτιμάται ότι ο μηχανισμός κατασκευάστηκε το δεύτερο μισό του 2ου π.Χ. αιώνα. Πιθανός κατασκευαστής του μηχανισμού έχει θεωρηθεί ο Ποσειδώνιος ο Ρόδιος.
Οι Κορινθιακοί μήνες στο ημερολόγιο του Μέτωνος μας παραπέμπουν στην δυτική Ελλάδα και στις αποικίες τους όπως Συρακούσες και Ταυρομένιο. Μήπως η παράδοση του Αρχιμήδη οδήγησε κάποιο εργαστήριο της εποχής στην κατασκευή του μηχανισμού; Είναι ερωτήματα που μένουν ακόμα αναπάντητα.
Η έρευνα συνεχίζεται…

Διονύσης Κριάρης, Πεντέλη Μάιος 2010 apiliotis@yahoo.com